De herkomst van de naam Van Aisma

In 1804 wordt in Beetgum Johannes Everts geboren, als zoon van Evert Klazes en Geertje Johannes. Tijdens de Franse bewind onder Napoleon in 1811 neemt deze familie de achternaam 'Van Aisma' aan. Hij was boer op 'Nieuw Groot Aysma' (overigens niet gelijk aan Aysma State) op Dijksterhuizen onder Beetgum. Deze boerderij is nog altijd te herkennen aan de gemetselde homei-palen en de gracht, die volgens het testament van Johannes Hartman van Aisma door de stichting in stand moeten worden gehouden.

Stamboom

Deze Evert Klazes van Aisma trouwde ongeveer in 1800 met Geertje Johannes, waaruit dus in 1804 Johannes Everts werd geboren. Laatstgenoemde was o.a. kerkvoogd en trouwde in 1828 met IJtje Hartman Hartmans. Uit dit huwelijk komt Hartman Johannes van Aisma, burgemeester van Het Bildt en lid van de Provinciale Staten van Friesland. Hartman was driemaal getrouwd. Uit het 2e huwelijk met Antje van der Meer wordt in 1866 Johannes Hartman van Aisma geboren en zo komen we bij de oprichter en naamgever van de stichting.

Johannes Hartman van Aisma

Doordat Johannes de laatste mannelijke nazaat van de familie Van Aisma was, erfde hij de gehele nalatenschap, inclusief het vermogen van zijn tante Geertje. Zij was met de fabrikant Pieter Faberij de Jonge getrouwd en stierf in 1924. Om te voorkomen dat het familiekapitaal tijdens de oorlog in Duitse handen zou vallen, richtte hij de 'J.H. van Aismastichting ' op. In 1942 overleed Johannes Hartman in Leeuwarden en gelukkig voor Beetgum en omgeving had hij zijn nalatenschap goed en op tijd geregeld.  

Johannes Hartman woonde tot zijn overlijden in Beetgum(ermolen) in een classicistisch huis. Het hedendaagse dorp Beetgumermolen bestaat pas sinds 1963. Hiervoor was dit een buurtschap onder Beetgum, vernoemd naar de korenmolen van de adellijke stins 'Groot Terhorne'. De prachtige rentenierswoning, in de volksmond Aismahuis, is nog altijd goed te herkennen aan het smeedijzeren hekwerk met de naam 'Nieuw Aisma' erop.

Maatschappelijke carrière

Johannes Hartman volgde van 1879 tot 1887 het gymnasium in Leeuwarden. Daarna verhuisde hij van Bitgummole naar Leiden en studeerde daar ongeveer acht jaar aan de faculteit Rechtsgeleerdheid aan de Universiteit van Leiden, maar maakte zijn studie niet af. Daarna deed Johannes Hartman van alles: verhuur, verkoop, verstrekte hypotheken en verleende obligaties. Hij opereerde op persoonlijke titel min of meer als bank. Zijn activiteiten hadden met name betrekking op onroerend goed met name landerijen en de opbrengsten ervan.

Nevenfuncties

Al bij leven was Johannes Hartman zeer begaan met de leefbaarheid in zijn naaste omgeving. Zo was hij onder meer:

• Voorzitter van gymnastiekvereniging Brinio in Leeuwarden
• Beschermheer van kaatsvereniging O.K.K.
• Lid van het Friesch Genootschap van Geschiedkundige Oudheid en Taalkunde te Leeuwarden
• Voorzitter De Engelumer Polder
• Beschermheer ijsclub Gau Bired
• Voorzitter van het Beetgumer-Engelumer Nieuwland
• Lid van de Raad van Toezicht van Boerenleenbank Beetgum
• Lid van de Raad van Commissarissen van NV Beetgumer Burenweide

Sporen van J.H. van Aisma

In 2006 werd er een borstbeeld van de weldoener onthuld. Het is gemaakt door de bekende kunstenaar Hans Jouta. Eerder werd de J.H. van Aismawei naar hem vernoemd. Kaatsliefhebbers weten ook dat de jaarlijkse Van Aisma-partij in Beetgum één van de belangrijkste partijen in Friesland is. Het prijzengeld hiervan wordt deels door de J.H. van Aisma-stichting betaald. Op het kerkhof van Beetgum liggen tenslotte een flink aantal zerken van de familie Van Aisma die in korte tijd furore wist te maken en tot op de dag van vandaag dankbaar wordt herinnerd.

Bronnen:

1. Erfgoed Fundaasje. Hier is meer informatie te vinden over de Familie Van Aisma.
2. http://www.andrebuwalda.nl/historie126.htm
3. Presentatie van de heer Jan van der Leij voor de jaarvergadering van Pleatslik Belang Bitgummole. (Maart 2016)